* İŞÇİYE İMZALATILAN MATBU DİLEKÇENİN İSTİFA OLARAK KABUL EDİLEMEMESİ ( Bilgisayar Çıktısı Şeklinde Hazırlandığı/Davalı İşyerinde Çalışan ve 3 Yıl Kıdemi Olan Davacının Neden Olmaksızın İşyerinden Ayrılmasının Hayatın Olağan Akışına Aykırı Olduğu/Davacıya Bir Kısım Ücret Ödemesi Karşılığı Matbu Bir Dilekçe Alındığının Dilekçe İçeriğinden de Anlaşıldığı/İstifa İradesinden Söz Edilemeyeceği/Davacının İş Akdinin İşverence Haksız Olarak Feshedildiğinden Bahisle İhbar Tazminatına Hak Kazandığının Kabul Edileceği )
* İŞ SÖZLEŞMESİNDE FAZLA ÇALIŞMAYA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİN KANUNA AYKIRI OLMASI ( Fazla Çalışma Alacağı Talebi - Hafalık Çalışmanın İş Sözleşmesinde 60 Saat Olarak Belirlenmesinin Kanuna Aykırı Olduğu/Hüküm Nisbi Emredici Nitelikte Olup İşçi Aleyhine ve Yasal Sınırın Üzerinde Belirlenemeyeceği/Düzenlemenin Haftalık 45 Saat Olarak Kabul Edilerek Bunu Aşan Fazla Çalışmaların Hesaplanacağı - Yılda 270 Saat Fazla Çalışmanın Asgari Ücret Alan İşçinin Ücretine Tabi Olduğuna İlişkin Sözleşme Hükmünün Kabul Edilemeyeceği )
* İSTİFA İRADESİ OLMAMASI ( Davacıya Bir Kısım Ücret Ödemesi Karşılığı Matbu Bir Dilekçe Alındığının Dilekçe İçeriğinden de Anlaşıldığı/Bilgisayar Çıktısı Şeklinde Hazırlandığı/Davalı İşyerinde Çalışan ve 3 Yıl Kıdemi Olan Davacının Neden Olmaksızın İşyerinden Ayrılmasının Hayatın Olağan Akışına Aykırı Olduğu - Davacının İş Akdi İşverence Haksız Olarak Feshedildiğinden İhbar Tazminatına Hak Kazandığının Kabul Edileceği )
* İŞÇİYE YAPILAN ÖDEMENİN NİTELİĞİNİN BELİRSİZ OLMASI ( İşçiye Nakit Olarak Yapılan Ödemenin Ne İçin yapıldığının Makbuzdan Anlaşılmamadığı/İşçinin Makbuzu İtirazsız İmzaladığı - Davacıya Bir Kısım Ücret Ödemesi Karşılığı Matbu Bir Dilekçe Alındığının Dilekçe İçeriğinden de Anlaşıldığı/İstifa İradesinden Söz Edilemeyeceği/Davacının İş Akdi İşverence Haksız Olarak Feshedildiğinden İhbar Tazminatına Hak Kazandığının Kabul Edileceği )
* TANIK BEYANLARI ( Davalı Tanığının İşçinin İstifadan İki Gün Sonra İşe Girdğini Beyan Ettiği Ancak Hizmet Cetvelinde İşyerinden Çıkış Tarihinden 1 Ay 10 Gün Sonra İşe Girişinin Bulunduğu - Davalı Tanıklarının Dahi Davacının Muhasebe Birimine Gittiğini Belirttiği/Davalı Tanıklarından Birinin Davacıya O Güne Kadar Hak Ettiği Ücreti Alıp Ayrılabileceğini Beyan Ettiğini Söylediği - Davacının İş Akdinin İşverence Haksız Olarak Feshedildiğinden Bahisle İhbar Tazminatına Hak Kazandığının Kabul Edileceği )
* İHBAR TAZMİNATI ( Davacıya Bir Kısım Ücret Ödemesi Karşılığı Matbu Bir Dilekçe Alındığının Dilekçe İçeriğinden de Anlaşıldığı/ Bilgisayar Çıktısı Şeklinde Hazırlandığı/Davalı İşyerinde Çalışan ve 3 Yıl Kıdemi Olan Davacının Neden Olmaksızın İşyerinden Ayrılmasının Hayatın Olağan Akışına Aykırı Olduğu/İstifa İradesinden Söz Edilemeyeceği - Davalı Tanıklarının Dahi Davacının Muhasebe Birimine Gittiğini Belirttiği/Davalı Tanıklarından Birinin Davacıya O Güne Kadar Hak Ettiği Ücreti Alıp Ayrılabileceğini Beyan Ettiğini Söylediği - Davacının İş Akdinin İşverence Haksız Olarak Feshedildiğinden Bahisle İhbar Tazminatına Hak Kazandığının Kabul Edileceği )
* İŞ SÖZLEŞMESİNDE DÜZENLENEN 60 SAATLİK HAFTALIK ÇALIŞMA SÜRESİNİN KABUL EDİLEMEMESİ ( Haftalık 45 Saatlik Çalışmayı Düzenleyen Hükme Aykırı Olduğu - Hüküm Nisbi Emredici Nitelikte Olup İşçi Aleyhine ve Yasal Sınırın Üzerinde Belirlenemeyeceği/Düzenlemenin Haftalık 45 Saat Olarak Kabul Edilerek Bunu Aşan Fazla Çalışmaların Hesaplanacağı )
* YILDA 270 SAAT FAZLA ÇALIŞMANIN ASGARİ ÜCRETE DAHİL EDİLEMEMESİ ( İş Sözleşmesindeki Bu Yöndeki Hükmün Kabul Edilemeyeceği )
* FAZLA ÇALIŞMA ALACAĞI ( Hafalık Çalışmanın İş Sözleşmesinde 60 Saat Olarak Belirlenmesinin Kanuna Aykırı Olduğu/Yılda 270 Saat Fazla Çalışmanın Asgari Ücret Alan İşçinin Ücretine Tabi Olduğuna İlişkin Sözleşme Hükmünün Kabul Edilemeyeceği - Düzenlemenin Haftalık 45 Saat Olarak Kabul Edilerek Bunu Aşan Fazla Çalışmaların Hesaplanacağı ) 4857/m. 17, 41
ÖZET : Davacının ihbar tazminatına hak kazanıp kazanmadığı uyuşmazlık konusudur.
Davacı tarafından bilgisayar çıktısı olarak hazırlanan dilekçeyle "...işyerinizden kendi isteğim ile ayrılmış bulunmaktayım. Söz konusu çalışma sürem boyunca tüm kanuni ve akdi haklarımı aldım. İş yerinizden kendi şahsi gerekçelerimle kendi istek ve rızamla ayrılmak (istifa etmek) istiyorum gerekli işlemlerin yapılmasını istiyorum" şeklinde beyanda bulunmuştur.
İstifa dilekçesi tarihinde davacıya nakit olarak 1.820,00 TL ödeme yapıldığı belirtilmiş olup davacının da itirazsız imzaladığı ancak ödemenin ne için yapıldığının makbuzdan anlaşılamamaktadır.
Davalı işyerinde çalışan ve yaklaşık 3 yıl kıdemi olan davacının, herhangi bir neden olmaksızın davalı işyerinden ayrılması hayatın olağan akışına aykırıdır. Davalı tanığı, istifadan iki gün sonra bir başka yerde işe girişi olduğunu sonradan öğrendiğini beyan etmiş ise de; davacıya ait hizmet cetvelinde davalı işyerinden çıkış tarihinden 1 ay 10 gün kadar sonra bir başka işyerinde işe girişi bulunmaktadır. Davalı tanıkları dahi davacının muhasebe birimine gittiğini belirtmiş ve tanıklardan biri; davacıya o güne kadar hak ettiği ücreti alıp ayrılabileceğini beyan ettiğini söylemiştir. Davacıya bir kısım ücret ödemesi karşılığında maktu bir dilekçe alındığı, bunun dilekçe içeriğinden de anlaşıldığı, dolayısıyla davacının istifa iradesinden bahsedilmesi mümkün olmadığından davacının iş akdinin işverence haklı neden olmaksızın sonlandırıldığı anlaşılmakla davacının ihbar tazminatına hak kazandığı sonucuna varılmıştır.
Davalı işyerinde davacının fazla çalışma yapıp yapmadığı uyuşmazlık konusudur. Taraflarca imzalanan iş sözleşmesinde düzenlenen haftalık çalışma süresi ve fazla çalışma sınırı olarak belirlenen 60 saat çalışma, 4857 Sayılı Kanunun 41 vd maddelerinde düzenlenen hükümlere açıkça aykırıdır. Kaldı ki söz konusu düzenleme nisbi emredici nitelikte olup taraflarca kararlaştırılması halinde her zaman işçi lehine olacak şekilde düzenlenebilirken işçi aleyhine ve yasal sınırın üstünde belirlenmesi mümkün değildir.
İş sözleşmesinin ilgili maddelerindeki haftalık 60 saat şeklindeki düzenlemenin 4857 Sayılı Kanun uyarınca haftalık 45 saat olarak kabulü gerekmektedir.
İş sözleşmesinde davacının aylık ücretinin asgari ücret olduğu belirtildiğine göre yılda 270 saat fazla çalışmaya dair düzenlemeye itibar edilmesi mümkün değildir. Yani davacının yılda 270 saate kadar fazla çalışma yapması halinde ücretinin aylık ücreti içerisinde kabulü de mümkün değildir.
Mahkemece yeniden bilirkişi incelemesi yaptırarak aylık net 1.100,00 TL ücret alan davacının varsa haftalık 45 saati aşan çalışmaları tespit edilerek fazla çalışma alacağının hesaplanması ve sonucuna göre karar verilmesi gerekir.
DAVA : Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtay'ca incelenmesi tarafların vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşılmakla, dosya incelendi, gereği görüşüldü:
KARAR : 1-) Dosyadaki yazılara, hükmün Dairemizce de benimsenmiş bulunan yasal ve hukuksal gerekçeleriyle dayandığı maddi delillere ve özellikle bu delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre davalının tüm, davacının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine,
2-) Taraflar arasında davacının ihbar tazminatına hak kazanıp kazanmadığı uyuşmazlık konusudur.
Davacı, iş sözleşmesinin haksız olarak feshedildiğini, baskı ile belge ve ibraname alındığını iddia etmiş; davalı ise davacının çıkışının verilmediğini, davacının kendi istemi ile ayrıldığını, artık çalışmak istemediğine ve yasal haklarının ödenmesine dair talebi doğrultusunda 9.4.2012 tarihli 1.820,00 TL lik tediye makbuzundan anlaşılacağı üzere yıllık izni ile kanuni ve akdi haklarının karşılığının ödendiğini savunmuştur.
Davacı tarafından bilgisayar çıktısı olarak hazırlanan dilekçeyle "...işyerinizden kendi isteğim ile ayrılmış bulunmaktayım. Söz konusu çalışma sürem boyunca tüm kanuni ve akdi haklarımı aldım. İş yerinizden kendi şahsi gerekçelerimle kendi istek ve rızamla ayrılmak (istifa etmek) istiyorum gerekli işlemlerin yapılmasını istiyorum" şeklinde beyanda bulunmuştur.
Davacı, yukarda belirtilen dilekçeyle ilgili olarak ise istifa dilekçesinin imzalattırılan evraklardan olduğunu, matbu evrak şeklinde düzenlendiğini, üzerinde de tarih bulunmadığını, tüm kanuni ve akdi hakların ödendiği beyan edilmişse de hangi alacak için ne miktar ödeme yapıldığına dair evrak sunulmadığını, davaya konu alacaklar yönünden hiçbir ödeme yapılmadığını beyan etmiştir.
İstifa dilekçesi tarihinde davacıya nakit olarak 1.820,00 TL ödeme yapıldığı belirtilmiş olup davacının da itirazsız imzaladığı ancak ödemenin ne için yapıldığının makbuzdan anlaşılamadığı da görülmüştür.
Davacı vekili, yapılan bu ödeme ile ilgili olarak yargılama aşamasında, " .. bu ödeme maaşın elden ödenen kısmıdır. İçeride kalan maaş alacakları ödenmiş ve karşılığında istifa dilekçesi ve tediye makbuzu ve diğer evraklar imzalatılmıştır" şeklinde beyanda bulunmuştur.
Davacı tanığı A. O., işten çıkarken içerde kalan alacaklarını tahsil edebilmek için "bütün haklarını" aldıklarına dair belge imzalatıldığını, kendisinin 112,00 TL ödenmemiş ücretinin kaldığını, davacının ise 1.820,00 TL ödenmeyen ücreti olduğunu ve bunu almak için aynı şekilde tüm haklarını aldığına dair belgeyi imzaladığını, belgeyi fark ederek imzaladıklarını çünkü içeride kalan parayı almak istediklerini beyan ederken diğer tanık K. A., davacıdan duyduğu kadarıyla kira bedelini ödeyebilmek için içerde kalan ücret farklarını işverenden istemiş olduğunu işverenin de son olarak ödeyeceğini ancak işine de son verileceğini söylediğini, kendisinin de işten ayrılırken içeride kalan alacağı için hesap yaptırıp bu tutar üzerinden karşılıklı görüşerek anlaştıkları meblağın ödendiğini, kendisinin matbu bir dilekçe imzaladığını, davacının da maddi sıkıntıdan ve ev kirasını ödemek için bu belgeyi imzaladığını düşündüğünü, işverenin başka bir şey imzalattığını bilmediğini beyan etmiştir.
Dinlenen davalı tanıklarından H. B., davacı ve arkadaşı A. O.'ın gelerek artık bu işyerinde çalışmak istemediklerini söylediklerini, herhangi bir sebep göstermediklerini, bunun da tarihini hatırlamadığını, çalışmak istememeleri halinde muhasebeye giderek o güne kadar hak ettikleri ücreti alıp ayrılabileceklerini söylediğini, bu şekilde hesap yapılarak hak ettikleri ücret tediye makbuzları ile kendilerine ödendiğini ve bu şekilde işten ayrıldıklarını, davacının bu olaydan 2 gün sonra Kozan'da aynı sektörde iş yapan bir firmada işe başladığını sonradan öğrendiğini beyan etmiş; diğer tanık E. K., davacı ve arkadaşı A. O.'ın yemekhanede kendisine işten çıkmak istediklerini söylediklerini, herhangi bir sebep göstermediklerini, kendisinin de sormadığını, davacının kendi istemi ile işten çıktığını, işten çıkarken muhasebe ile yaptıkları görüşmede yanlarında olmadığını, bu sebeple belge imzalayıp imzalamadığını, kendilerine ödeme yapılıp yapılmadığını bilmediğini beyan etmiştir.
Hal böyle olunca; davalı işyerinde çalışan ve yaklaşık 3 yıl kıdemi olan davacının, herhangi bir neden olmaksızın davalı işyerinden ayrılmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğu, yine davalı tanığının istifadan iki gün sonra bir başka yerde işe girişi olduğunu sonradan öğrendiğini beyan etmesine rağmen davacıya ait hizmet cetveli incelendiğinde davalı işyerinden çıkış tarihinden 1 ay 10 gün kadar sonra bir başka işyerinde işe girişinin olduğu, davalı tanıklarının dahi davacının muhasebe birimine gittiğini beyan etmeleri, davalı tanığı H.'ın davacıya muhasebeye giderek o güne kadar hak ettiği ücreti alıp ayrılabileceğini beyan ettiğini söylemesi karşısında; davacıya bir kısım ücret ödemesi karşılığında maktu bir dilekçe alındığı, bunun dilekçe içeriğinden de anlaşıldığı, dolayısıyla davacının istifa iradesinden bahsedilmesinin mümkün olmadığı, davacının iş akdinin işverence haklı neden olmaksızın sonlandırıldığı anlaşılmakla davacının ihbar tazminatına hak kazandığı sonucuna varılmıştır.
Mahkemece hatalı değerlendirme ile ihbar tazminatı talebinin reddine karar verilmesi hatalıdır.
3-)Davalı işyerinde davacının fazla çalışma yapıp yapmadığı uyuşmazlık konusudur.
Davacı, haftanın 7 günü 07.00-22/23.00 bazen daha geç saatlere kadar çalıştığını iddia ederken, davalı ise günlük 8 saat çalışma usulü olduğunu, dava dilekçesindeki çalışma şekline dair davacı iddialarının doğru olmadığını, fazla mesai alacağının bulunmadığını, bazen fazla çalışma yaptığı ancak ücretinin ödendiğini savunmuştur.
Dosya da bulunan iş sözleşmesinin 7.maddesinde çalışma süreleri belirtilirken haftalık çalışma süresinin en çok 60 saat olduğu belirtilmiştir.
Yine iş sözleşmesinin 8.maddesinde yılda 270 saate kadar fazla çalışma yaptırılabileceği de düzenlenmiş olup devamında haftalık 60 saati aşan çalışmaların fazla çalışma sayılacağı belirtilmiştir. 10.maddesinde davacının alacağı ücretin asgari ücret olduğu, 11.maddesinde ise fazla çalışma ücretinin nasıl tespit edileceği düzenlenmiştir.
Dinlenen davacı tanıkları davacı iddiası gibi beyanda bulunurken davalı tanıklarından biri 08.00-17.18.19.00 a kadar haftanın 6 günü; diğer tanık ise 08.00-17/18 arası haftanın 6 günü çalışıldığını bazen 19/19.30 a kadar da işin uzadığını, birkaç gece ise 21/22.00 ye kadar çalışma olduğunu beyan etmiştir.
Mahkemece, toplanan deliller ve bilirkişi raporu esas alınarak fazla çalışma alacağının reddine karar verilmiştir.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına dair kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir. İşçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda, ihtirazi kayıt ileri sürülmemiş olması, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının yazılı delille ispatlanması gerektiği sonucunu doğurmaktadır.
İş sözleşmelerinde fazla çalışma ücretinin aylık ücrete dahil olduğu yönünde kurallara sınırlı olarak değer verilmelidir. Dairemiz, 270 saatle sınırlı olarak söz konusu hükümlerin geçerli olduğunu kabul etmektedir.
Fazla çalışmaların aylık ücret içinde ödendiğinin öngörülmesi ve buna uygun ödeme yapılması halinde, yıllık 270 saatlik fazla çalışma süresinin ispatlanan fazla çalışmalardan indirilmesi gerekir.
Somut olayda taraflarca imzalanan iş sözleşmesinin 7 ve 8.maddelerindeki haftalık çalışma süresi ve fazla çalışma sınırı olarak belirlenen 60 saat çalışma, 4857 Sayılı Kanunun 41 vd maddelerinde düzenlenen hükümlere açıkça aykırıdır. Kaldı ki söz konusu düzenleme nisbi emredici nitelikte olup taraflarca kararlaştırılması halinde her zaman işçi lehine olacak şekilde düzenlenebilirken işçi aleyhine ve yasal sınırın üstünde belirlenmesi mümkün değildir.
O halde iş sözleşmesinin 7 ve 8.maddelerindeki haftalık 60 saat şeklindeki düzenlemenin 4857 Sayılı Kanun uyarınca haftalık 45 saat olarak kabulü gerekmektedir.
Yine iş sözleşmesinde davacının aylık ücretinin asgari ücret olduğu belirtildiğine göre yılda 270 saat fazla çalışmaya dair 8.maddesindeki düzenlemeye itibar edilmesi mümkün değildir. Yani davacının yılda 270 saate kadar fazla çalışma yapması halinde ücretinin aylık ücreti içerisinde kabulü de mümkün değildir.
Bu tespitlerden sonra mahkemece yapılacak iş, yeniden bilirkişi incelemesi yaptırarak aylık net 1.100,00 TL ücret alan davacının varsa haftalık 45 saati aşan çalışmaları tespit edilerek fazla çalışma alacağının hesaplanması ve sonucuna göre karar vermektir.
O halde eksik incelemeye dayalı kararın bozulması gerekmektedir.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, temyiz harcının istenmesi halinde davacıya iadesine, aşağıda yazılı temyiz harcının davalıya yükletilmesine, 01.04.2014 tarihinde oybirliği ile karar verildi.